Τα μάτια μας για να μπορούν να βλέπουν καθαρά και να μη στεγνώνουν χρειάζεται να παράγουν δάκρυα. Υπάρχει ένας ολόκληρος μηχανισμός για αυτήν τη διαδικασία όπου συμμετέχουν οι δακρυϊκόί αδένες, τα δακρυϊκά σημεία, τα δακρυϊκά σωληνάρια και ο δακρυϊκός ασκός.
Ο κύριος δακρυϊκός αδένας καθώς και πολλοί επικουρικοί δακρυϊκοί αδένες εξυπηρετούν στη διατήρηση της υγιούς επιφάνειας του κερατοειδή χιτώνα και του επιπεφυκότα. Τα δακρυϊκά σωληνάρια εκτελούν τη μεταφορά του δακρύου από τα δακρυϊκά σημεία (στο εσωτερικό άκρο του βλεφαρικού χείλους) στον δακρυϊκό ασκό.
Η δακρυϊκή στοιβάδα έχει τέσσερις λειτουργίες :
- οπτική : όπου επιτρέπει να διατηρείται ομοιόμορφη και λεία η επιφάνεια του κερατοειδή χιτώνα
- μηχανική : με την ιδιότητα να απομακρύνει τυχόν ξένα σωματίδια μέσω έκκρισης βλέννας
- τροφική : η οποία εξασφαλίζει το οξυγόνο και τα απαραίτητα συστατικά για την άρτια μεταβολική δραστηριότητα και την
- αμυντική : η οποία ρόλος της είναι η δέσμευση μικροβίων με την παραγωγή αντιβακτηριδιακών ουσιών όπως είναι η λυσοζύμη και η β- λυσίνη.
Όμως ο σύγχρονος τρόπος ζωής επηρεάζει πολύ την παραγωγή αλλά και την εξάτμιση του δακρύου στα μάτια μας.
Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που μπορούν να δημιουργήσουν έως και έντονη ξηροφθαλμία που υπονομεύει την όραση και την άνεση των ματιών;
- η καθημερινή και πολύωρη ενασχόληση με τις ηλεκτρονικές συσκευές όπως το κινητό και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής
- η επέμβαση για την αφαίρεση της μυωπίας και της πρεσβυωπίας
- η ηλικία
- η χρήση κλιματιστικού και ανεμιστήρα
- οι περιβαλλοντικές συνθήκες
- νόσοι του θυρεοειδή, όπως και ο διαβήτης
- φάρμακα αντιισταμινικά,αντί υπερτασικά,αντικαταθλιπτικά και αντισυλληπτικά
- παρατεταμένη χρήση φακών επαφής
- η έλλειψη προστασίας από τη μπλε ακτινοβολία και χρήσης ειδικών γυαλιών φίλτρων
- η έλλειψη προστασίας από τον ήλιο και χρήσης γυαλιών ηλίου
Η εκτίμηση της ποιότητας και της ποσότητας του δακρύου γίνεται από την Οπτομέτρη.
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τον έλεγχο της ποιότητας και της ποσότητας του δακρύου:
- Με φλουοροσεΐνή :
όπου γίνεται χρώση της επιφάνειας του επιπεφυκότα και του κερατοειδή χιτώνα με ταινίες της χρωστικής ουσίας που λέγεται φλουοροσεΐνή. Το τεστ πραγματοποιείται στη σχισμοειδή λυχνία με τη ρίψη δέσμης φωτός χρώματος μπλέ του κοβάλτιου δίνοντας τις πιθανές κατά τόπους ξηρές περιοχές.
- Nibut τεστ : για τη μέτρηση της ποιότητας του δακρύου
Η διαδικασία γίνεται στο οφθαλμόμετρο. Ο ασθενής ανοιγοκλείνει τα μάτια και μετά τα κρατάει ανοιχτά για όσο περισσότερο χρόνο αντέχει. Η Οπτομέτρης χρονομετρά μέχρι να θολώσουν τα μάτια. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται τρεις φορές. Αν ο μέσος όρος των μετρήσεων είναι πάνω από 15´´ δευτερόλεπτα θεωρείται φυσιολογικό, εάν είναι κάτω από 15´´ δευτερόλεπτα υπάρχει ξηροφθαλμία.
- Schirmer τεστ: για τη μέτρηση της ποσότητας του δακρύου
Ο Οπτομέτρης τοποθετεί στο εσωτερικό μέρος του κάτω βλεφάρου μια αναδιπλωμένη ταινία πάχους 5mm χιλιοστών και μήκους 35mm χιλιοστών.
Εάν σε λιγότερο από 5´´ δευτερόλεπτα εμποτιστούν με δάκρυα πάνω από 10mm χιλιοστά της ταινίας η παραγωγή του δακρύου είναι φυσιολογική, εάν όμως εμποτιστούν λιγότερα χιλιοστά τότε υπάρχει ήπια ή σοβαρή ξηροφθαλμία.
- Εξέταση δακρυϊκού μηνίσκου :
Η Οπτομέτρης στη σχισμοειδή λυχνία παρατηρεί το πάχος της συγκέντρωσης του δακρύου στο χείλος του κάτω βλεφάρου. Το φυσιολογικό είναι περίπου 1mm,εάν είναι λιγότερο είναι ένδειξη χαμηλής ποσότητας δακρύου.