Παχυσαρκία είναι η συσσώρευση λίπους στο ανθρώπινο σώμα πέρα από την ποσότητα που είναι απαραίτητη για την αρμονική του λειτουργία. Η πρόσληψη περισσότερης ενέργειας (φαγητό) από αυτό που καταναλώνουμε (σωματική δραστηριότητα) οδηγεί στην παχυσαρκία.
Η παχυσαρκία ορίζεται μέσω ενός δείκτη που συσχετίζει το σωματικό βάρος με το ύψος του ατόμου. Ο δείκτης αυτός ονομάζεται δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) και υπολογίζεται από το πηλίκο του σωματικού βάρους (υπολογισμένου σε κιλά) διά του ύψους (μετρημένου σε μέτρα) στο τετράγωνο.
Δείκτης μάζας σώματος = βάρος (σε kg)/ (ύψος)² (σε m)
• Φυσιολογικό βάρος θεωρείται όταν ο δείκτης ΜΣ είναι (ΔΜΣ) 18.5-24.9
• Υπέρβαρος είναι όποιος έχει ΔΜΣ 25-29.9.
• Ήπια παχύσαρκος, όταν ο ΔΜΣ είναι 30-34.9.
• Μέτρια παχύσαρκος, όταν ο ΔΜΣ είναι 35-39.9.
• Σοβαρά παχύσαρκος, όταν ο ΔΜΣ υπερβαίνει το 40.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει την παχυσαρκία ως τη νέα παγκόσμια επιδημία. Πρόκειται για νόσο και κατά συνέπεια μειώνει την ποιότητα και τη διάρκεια ζωής.
Η παχυσαρκία σαν νόσος προκαλεί άλλες νόσους, όπως αρτηριακή υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, αρτηριοσκλήρωση, ενδοκράνια υπέρταση, αλλά και σακχαρώδη διαβήτη. Προκαλεί όμως και παθολογικές καταστάσεις μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι επιπλοκές της όρασης: καταρράκτης, σύνδρομο χαλαρού βλεφάρου, υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, ξηροφθαλμία, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, αλλά και εκφυλιστικές αλλοιώσεις του αμφιβληστροειδούς.
Η εμφάνιση αυτών των παθήσεων οδηγεί σε σημαντική μείωση της οπτικής οξύτητας, καθώς και σε κάποιες περιπτώσεις στην ολική τύφλωση.
Ξηροφθαλμία
Η ξηροφθαλμία χαρακτηρίζεται από μείωση της ποσότητας και εξασθένιση της ποιότητας του δακρύου που υγραίνει και λιπαίνει το μάτι.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Clinical Nutrition, αποδείχτηκε ότι η ποσότητα, το είδος και η αναλογία των λιπαρών οξέων στη δίαιτα παίζουν σημαντικό ρόλο στη ξηροφθαλμία.
Μεγάλη πρόσληψη ωμέγα-6 λιπαρών οξέων, πηγές των οποίων είναι το κρέας και τα μαγειρικά λίπη, αυξάνουν αισθητά την ξηροφθαλμία. Αντίθετα, η τακτική πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, που βρίσκονται στα ψάρια και στα καρύδια, μειώνει κατά 20% τις πιθανότητες εμφάνισης ξηροφθαλμίας.
Η ασπαρτάμη, που συχνά χρησιμοποιούν οι παχύσαρκοι ως γλυκαντική ουσία, προκαλεί ξηροφθαλμία.
Σύνδρομο χαλαρού βλεφάρου
Το 96% των περιστατικών με χαλάρωση βλεφάρων είναι παχύσαρκοι και ιδιαίτερα όσοι έχουν άπνοια του ύπνου. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων της άπνοιας παρατηρείται υποξία, η οποία επηρεάζει το μεταβολισμό του μυικού ιστού των βλεφάρων και δημιουργεί εκφύλιση αυτών.
Το συγκεκριμένο σύνδρομο συνδυάζεται συχνά και με τον κερατόκωνο.
Καταρράκτης
Η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καταρράκτη. Έχει παρατηρηθεί ότι οι άνθρωποι που δεν καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά ως παιδιά και ενήλικες δεν προσλαμβάνουν την αναγκαία ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως είναι το β-καροτένιο, η βιταμίνη C , το λυκοπένιο, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, οι οποίες καταπολεμούν το οξειδωτικό στρες και την εμφάνιση ασθενειών σχετιζόμενων με την ηλικία, όπως είναι ο καταρράκτης.
Τα άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 30 έχουν 36% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καταρράκτη.
Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
Είναι μία εξελισσόμενη μικροαγγειοπάθεια που προσβάλει τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς με εκδηλώσεις απόφραξης ή και διαρροής.
Διακρίνεται σε παραγωγική, όπου τα εύθραυστα νεοαγγεία σπάζουν και οι αιμορραγίες που δημιουργούν εμποδίζουν τη διέλευση φωτός προς τον αμφιβληστροειδή προκαλώντας παραμορφωμένες εικόνες. Μία παραγωγική μορφή όπου, αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η όραση διατηρείται.
Η παχυσαρκία είναι η αιτία της παθογένεσης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, επιπλοκής του διαβήτη.
Επάνω από το 10% του πληθυσμού της Ελλάδας έχει διαβήτη. Ο διαβήτης αποτελεί παράγοντα κινδύνου και για γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, προσβολή του οπτικού νεύρου, αλλά και εκδήλωση πρόσθιας ισχαιμικής οπτικοπάθειας.
Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια
Η παχυσαρκία, μεταξύ άλλων, ευθύνεται και για την πρόωρη γήρανση των αγγείων του σώματος και ιδιαίτερα των αρτηριών.
Τα αγγεία εμφανίζουν διαρροές, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μικροαιμορραγιών και κιτρινόμαυρων σκληρών εξιδρωμάτων.
Στην περίπτωση των παχύσαρκων ο κίνδυνος θρόμβωσης είναι δεκαπλάσιος.
Γλαύκωμα
Το γλαύκωμα δε συσχετίζεται με την παχυσαρκία, εν τούτοις η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης συχνά συναντάται σε ανθρώπους με υψηλό δείκτη μάζας σώματος.
Εκφύλιση Ωχράς Κηλίδας (Ε.Ω.Κ.)
Υπάρχει δυνατή σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και Ε.Ω.Κ. Οι παχύσαρκοι έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσουν αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή. Αυτό οφείλεται στην κακής ποιότητας διατροφή, φτωχής σε λαχανικά, φρούτα και ψάρια.
Η λήψη βοδινού, αρνίσιου ή χοιρινού κρέατος, περισσότερες από μία φορές την εβδομάδα, συσχετίζεται με αύξηση 35% των πιθανοτήτων να εκδηλωθεί Ε.Ω.Κ.
Παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση και υπερχοληστερολαιμία αποτελούν κύριες αιτίες εκδήλωσης Ε.Ω.Κ. Αντίθετα, διατροφή πλούσια σε φυλλώδη λαχανικά και καρύδια μειώνει κατά 40% το ρίσκο εμφάνισης της εκφύλισης.
Θέλετε να μαθαίνετε τα νέα μας;